کتاب نظریه اجتماعی و تاریخ اجتماعی صرفاً به معرفی گزینشی چند جریان اصلی و بررسی چند نمونه مهم در حوزه تاریخ اجتماعی بسنده نمی‌کند، بلکه با رویکردی جامع‌نگر تقریباً تمامی جریان‌های تأثیرگذار بر شکل‌گیری تاریخ اجتماعی را بررسی می‌کند. نویسندگان کوشیده‌اند با رویکردی میان‌رشته‌ای گرایش‌های تأثیرگذار بر روند تکوین تاریخ اجتماعی را به‌ دقت رصد و تمامی آثار شاخص و نظریه‌پردازان مهم در این زمینه را معرفی کنند. این گرایش‌ها از نخستین تکاپوهای مصلحان اجتماعی تا واپسین تحولات نظری در این زمینه همچون پسامدرنیسم و پساساختارگرایی را دربرمی‌گیرد. نویسندگان همچنین تلاش کرده‌اند با بیانی شفاف دانشجویان رشته تاریخ را با رابطه میان تاریخ و نظریه اجتماعی آشنا سازند و راهکارهای گوناگون بهره‌گیری از نظریه‌های جامعه‌شناختی و مفاهیم علوم اجتماعی در نگارش تاریخ اجتماعی را به آن‌ها معرفی کنند.