برگزاری نشست خبری دومین همایش بین‌المللی امام حسین(علیه‌السلام) با حضور رئیس سازمان «سمت»
به گزارش روابط عمومی «سمت»، دومین همایش بین‌المللی امام حسین(علیه‌السلام) با حضور رئیس سازمان «سمت» برگزار شد. در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر داود مهدوی‌زادگان، رئیس سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت) و دکتر محمدعلی فتح‌اللهی، دبیر علمی همایش، ابعاد مختلف رویداد، اهداف و برنامه‌های مرتبط با این همایش بین‌المللی را تشریح کردند.
دکتر داود مهدوی‌زادگان: درخصوص همایش بین‌المللی امام حسین(علیه‌السلام)، لازم می‌دانم مقدمه‌ای را خدمت شما عزیزان ارائه کنم. حدود یک دهه پیش، پیشنهادی مطرح شد مبنی بر برگزاری یک همایش مشترک میان وزارت آموزش عالی و پژوهشهای علمی عراق و سازمان (سمت) ایران همایشی با عنوان بررسی شخصیت امام حسین(علیه‌السلام) در ادب فارسی و عربی به‌صورت نوبتی میان دو کشور برگزار شود.
اولین دوره این همایش در شهریور سال ۱۳۹۵ با میزبانی وزارت آموزش عالی عراق و سایر مراکز عراقی در شهر مقدس کربلا برگزار شد. با این حال، در برگزاری دوره دوم وقفه‌ای ایجاد شد که قرار بود توسط سازمان «سمت» برگزار شود. این تأخیر ادامه داشت تا اینکه سال گذشته، طی سفری که به کشور دوست و همسایه عراق داشتیم، در دیدار با مسئولان و مقامات وزارت علوم عراق، اولین موضوعی که از سوی آن‌ها مطرح شد، برگزاری دومین دوره این همایش بود.
متعاقباً، در ابتدای سال جاری، زمانی که هیئتی از وزارت آموزش عالی عراق به ایران سفر کرد، بار دیگر این موضوع را مطرح کرده و خواستار برگزاری این همایش شدند. از آنجا که ما نیز به برگزاری این همایش علاقه‌مند بودیم، به‌ویژه به دلیل اینکه این اقدام را ادای دینی به ساحت مقدس حضرت اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام) می‌دانستیم و همچنین معتقد بودیم که این همایش می‌تواند زمینه‌ساز تقویت همکاری‌های علمی و معنوی میان دو کشور ایران و عراق باشد، با اشتیاق مقدمات برگزاری آن را فراهم کردیم.
به لطف خداوند، تاریخ برگزاری این همایش برای سوم شعبان، سالروز میلاد حضرت اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام)، تعیین شد که مصادف با چهاردهم بهمن‌ماه است. ان‌شاءالله این همایش در تاریخ مذکور برگزار خواهد شد.
این همایش که دومین دوره آن است، با عنوان «حماسه حسینی؛ راه روشن دینداری و آزادگی» برگزار می‌شود. در راستای این عنوان، محورهایی برای همایش تعیین شده است که تعداد آن‌ها به حدود ۸ محور می‌رسد. که شامل موضوعاتی همچون سعادت و تعالی انسان و جامعه، دانشگاه و دینداری، آزادگی، مقاومت اسلامی، پیروزی ارزش‌های الهی و اخلاقی، نقش حماسه حسینی در مقاومت مردم مظلوم غزه و لبنان، و تأثیر این حماسه در نهضت‌های آزادی‌بخش در جهان است. همچنین بررسی این موضوع که حماسه حسینی تا چه اندازه می‌تواند الهام‌بخش این نهضت‌ها باشد، از دیگر محورهای این همایش است.
با وجود فرصت محدود برای برنامه‌ریزی و تدارک این همایش، خوشبختانه اساتید برجسته‌ای از ایران و عراق برای همکاری اعلام آمادگی کرده‌اند. مقالات ارزشمندی از سوی این اساتید جمع‌آوری شده است و در این همایش، میزبان تعدادی از اساتید دانشگاه‌های عراق خواهیم بود که در این رویداد شرکت خواهند کرد. همچنین امیدواریم که برخی از مدیران وزارت آموزش عالی عراق همانطور که قول داده‌اند در این همایش حضور یابند.
علاوه بر این، مراکز فرهنگی مختلف نیز برای همکاری در این همایش اعلام آمادگی کرده‌اند. اساتیدی که افتخار سخنرانی در این همایش را خواهند داشت، مباحث ارزشمندی را ارائه خواهند کرد.
دکتر محمدعلی فتح‌الهی: خداوند متعال را شاکرم که توفیق برگزاری همایشی با نام سید و سالار شهیدان، حضرت امام حسین(علیه‌السلام)، نصیب ما شده است. امیدوارم این رویداد ارزشمند، آغازی باشد برای مطالعات و تحقیقات گسترده‌تر در خصوص شخصیت و ساحت مقدس آن حضرت.
همانطور که پیش‌تر اشاره شد، این همایش یک رویداد بین‌المللی است. البته در همایش‌های بین‌المللی معمولاً تمرکز بر این است که از کشورهای مختلف مقالاتی دریافت شود و افراد متعددی از سایر کشورها در آن شرکت کنند، اما ویژگی منحصر به فرد این همایش این است که حتی در برگزاری آن نیز چندملیتی بودن لحاظ شده است؛ به این معنا که برگزارکنندگان همایش محدود به یک کشور نیستند. دوره اول این همایش را کشور عراق برگزار کرد و اکنون دوره دوم آن با میزبانی جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌شود.
این تجربه می‌تواند الگویی باشد که در آینده به کشورهای دیگر نیز تسری یابد و شاهد برگزاری همایش‌های مشترک و چندملیتی در سایر کشورها باشیم. جایگاه حضرت اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام) به گونه‌ای است که می‌تواند به‌راحتی کشورهای مختلف اسلامی و حتی غیر اسلامی را زیر پرچم خود گرد آورد و زمینه‌ساز فعالیت‌های بین‌المللی و فراملّی شود. امیدواریم این همایش نیز گامی ارزشمند در این مسیر باشد.
یکی از محورهای اصلی این همایش، همانطور که پیش‌تر بیان شد، موضوع مقاومت و بیداری اسلامی است. با توجه به تحولات اخیر در حوزه مقاومت اسلامی، به‌ویژه در غزه و لبنان، که در سال‌های اخیر سرعت بیشتری یافته است، این همایش با الهام از جایگاه و شخصیت حضرت اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام) به بررسی این موضوع می‌پردازد. نقش الهام‌بخش آن حضرت در تقویت مقاومت اسلامی، محور جدی این همایش خواهد بود.
در این همایش، مقالاتی از کشورهای مختلف از جمله عراق، پاکستان، هند، ایران و مصر دریافت شده است و از میان آن‌ها حدود ۳۰ مقاله برگزیده شده‌اند. چکیده مقالات در روز نخست همایش چاپ و در اختیار شرکت‌کنندگان قرار خواهد گرفت. پس از پایان همایش نیز مجموعه مقالات به دو زبان عربی و فارسی منتشر خواهد شد. البته ممکن است فاصله‌ای بین برگزاری همایش و انتشار این مجموعه وجود داشته باشد.
برنامه سخنرانی‌های همایش نیز به دو زبان عربی و فارسی ارائه خواهد شد.
هدف ما این است که این همایش، مسیری را برای پایه‌ریزی فعالیت‌های بین‌المللی در حوزه علوم انسانی در منطقه فراهم کند و این مسیر با تکیه بر منبع عظیمی چون جایگاه حضرت اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام) شکل بگیرد.
برنامه همایش شامل سخنرانی افتتاحیه و اختتامیه خواهد بود و تمامی رویدادها در یک روز برگزار می‌شود. البته، نتایج و دستاوردهای این همایش ممکن است پس از برگزاری آن روشن‌تر و جدی‌تر مشخص شوند.
طبیعتاً در خلال همایش، ملاقات‌هایی میان اساتید و پژوهشگران حاضر انجام خواهد شد و ایده‌های جدیدی مطرح می‌شود. ممکن است برخی از این ایده‌ها به مقالات یا سخنرانی‌های جدید منجر شوند. همه این موارد پس از برگزاری همایش مورد بررسی و توجه قرار خواهد گرفت.
- چه کسانی از هیئت‌های عراقی در این همایش حضور خواهند داشت؟
دکتر فتح‌اللهی: یکی از مسئولان وزارت آموزش عالی عراق به‌عنوان سرپرست هیئت در این همایش حضور خواهند داشت. علاوه بر ایشان، تعدادی از اساتید دانشگاه‌های عراق که مقالاتشان پذیرفته شده است، در این رویداد شرکت می‌کنند. این اساتید هم برای حضور در همایش و هم برای ارائه مقالات خود تشریف می‌آورند.
دکتر داود مهدوی‌زادگان: مدیرکل اداره پژوهش و تحول علمی وزارت آموزش عالی و پژوهشهای علمی عراق، خانم دکتر لبنی خمیس مهدی، که از مقامات ارشد این وزارتخانه محسوب می‌شوند، قول داده‌اند که در این همایش حضور داشته باشند.
علاوه بر این، حدود ۱۰ نفر از اساتید عراقی از دانشگاه‌های مختلف از جمله دانشگاه بغداد، دانشگاه مستنصریه و دانشگاه دیالی در این همایش شرکت خواهند کرد. امیدواریم با حضور این عزیزان، همکاری‌های مشترک علمی و پژوهشی میان دو کشور بیش از پیش تقویت شود.
سال گذشته نیز در سفری که به عراق داشتیم، علاوه بر اداره کل پژوهش، از نزدیک با سه دانشگاه مهم این کشور، یعنی دانشگاه بابل، دانشگاه مستنصریه و مرکز علمی بیت‌الحکمه ، دیدار داشتیم. آنچه در این بازدیدها کاملاً مشهود بود، اشتیاق و آمادگی طرف عراقی برای گسترش همکاری‌های مشترک با ایران بود. این همکاری‌ها می‌تواند در زمینه‌های متنوع علمی و پژوهشی گسترش یابد.
با توجه به مأموریت سازمان «سمت» که تولید کتاب‌های درسی است، در این بازدیدها مشاهده کردیم که دوستان عراقی نیز علاقه و آمادگی بالایی برای همکاری در این حوزه‌ها دارند. بنابراین، برگزاری چنین همایشی که به نام مبارک حضرت اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام) مزیّن است، می‌تواند نقش مؤثری در تقویت و پیشرفت این همکاری‌ها داشته باشد. امیدواریم این رویداد گامی مؤثر در این مسیر باشد.
- نقش سازمان «سمت» در نشر و گسترش فرهنگ حسینی در جامعه دانشگاهی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
دکتر داود مهدوی‌زادگان: محتوای حماسه حسینی را در عنوان این همایش، یعنی «دینداری و آزادگی»، خلاصه کرده‌ایم. این دو مفهوم به‌خوبی نشان‌دهنده نقشی است که می‌توان برای این حماسه در جامعه دانشگاهی و فراتر از آن قائل شد. جهان امروز با بحران‌ها، دردها و رنج‌های گسترده‌ای روبه‌رو است؛ از جمله مظلومیت مردم غزه که نمونه‌ای از این رنج‌هاست. در چنین شرایطی، نیاز به یک منبع معرفتی قدسی و الهام‌بخش برای عبور از این بحران‌ها کاملاً احساس می‌شود.
به اعتقاد بنده، حماسه حسینی یک منبع عمیق و گسترده معنوی است که می‌تواند الهام‌بخش جهان امروز باشد. به‌ویژه در فضای دانشگاهی، این حماسه می‌تواند به‌عنوان الگویی نظری و عملی مورد بهره‌برداری قرار گیرد. دانشگاهیان ما می‌توانند از این منبع قدسی الهام بگیرند و با تکیه بر آن، در مسیر دینداری، آزادگی و دفاع از مظلومان نقش‌آفرینی کنند.
این همایش می‌تواند بستری فراهم کند تا دانشگاهیان هم خودشان به مطالعه و پژوهش در این زمینه بپردازند و هم این الگو را در جامعه ترویج دهند. امیدواریم که به برکت حضرت اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام)، این تأثیرگذاری در دانشگاه‌ها و جامعه علمی ما محقق شود.
همچنین، همانطور که همه ما با جایگاه و اهمیت راهپیمایی اربعین آشنا هستیم، می‌بینیم که این رخداد بزرگ چگونه توانسته ملت‌های اسلامی و حتی غیرمسلمان را گرد هم آورد و تجربه‌ای مشترک از زیست معنوی و انسانی فراهم کند. این تجربه باید با فعالیت‌های علمی و پژوهشی تکمیل شود. این همایش نیز در کنار آن رخداد بزرگ تعریف می‌شود و امیدواریم بتواند به گسترش فرهنگ حسینی کمک کند.
این همایش می‌تواند در تبیین صحیح فرهنگ حسینی و تقویت مبانی نظری و فکری آن نقش مهمی ایفا کند. همچنین، برگزاری موفق این همایش به ما کمک خواهد کرد تا در آینده، با فاصله زمانی کمتر و برنامه‌ریزی منظم‌تر، دوره‌های بعدی این همایش را برگزار کنیم.
در خصوص استمرار این همایش، لازم می‌دانم تأکید کنم که امیدواریم دیگر وقفه‌ای مانند گذشته در برگزاری این رویداد ایجاد نشود. همانطور که اشاره شد، تفاهم‌نامه‌ای میان سازمان «سمت» و وزارت آموزش عالی عراق در سال ۱۳۹۵ منعقد شد که بر اساس آن، زمینه‌های همکاری مشترک متعددی تعریف شد. از جمله این موارد، تولید و ترجمه کتاب‌های درسی بود.
در آن زمان، ۳۶ عنوان کتاب از آثار «سمت» برای ترجمه از زبان فارسی به عربی انتخاب شد. تمامی این آثار ترجمه شده‌اند. ۱۰ عنوان پس از اعمال نظرات ارزیابان لغوی و علمی عراقی در «سمت»به چاپ رسید که تاکنون ۸ عنوان آن در بیش از ۳هزار نسخه در اختیار وزارت آموزش عالی عراق قرار گرفت تا در دانشگاه‌ها توزیع شود، بقیه آثار ترجمه و ویرایش اولیه شده‌اند و منتظر اعلام نظر طرف عراقی است.
این تفاهم‌نامه همچنین شامل برگزاری مستمر همایش امام حسین(علیه‌السلام) بود که متأسفانه وقفه‌ای در آن ایجاد شد. با این حال، به لطف خدا و با اشتیاق هر دو طرف، امسال این همایش در تاریخ ۱۴ بهمن‌ماه، مصادف با سوم شعبان برگزار خواهد شد.
امیدواریم این همایش، سنگ بنایی باشد برای برگزاری دوره‌های بعدی با مشارکت کشورهای اسلامی دیگر. همانطور که دکتر فتح‌اللهی اشاره کردند، هدف این است که این همایش محدود به ایران و عراق نباشد و دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشورهای همسایه و سایر کشورهای اسلامی نیز در این رویداد بزرگ و مبارک مشارکت کنند.
ان‌شاءالله بتوانیم از طریق این همایش و با محوریت دانشگاه‌ها، تأثیرات عمیق و شگرفی در جوامع اسلامی و امت اسلامی بر جای بگذاریم.
- آیا برنامه‌ای برای انتشار نسخه دیجیتال مقالات چاپ‌شده تدارک دیده شده؟
دکتر داود مهدوی‌زادگان: بله، انتشار نسخه دیجیتال مقالات نیز در برنامه ما قرار دارد و ان‌شاءالله این کار انجام خواهد شد. تلاش ما بر این است که چکیده مقالات، چه به صورت چاپی و چه به صورت الکترونیکی، در روز برگزاری همایش منتشر شود. اما اصل مقالات و مجموعه کامل آن‌ها، که نیازمند تدوین و کارهای وقت‌بر است و پس از برگزاری همایش آماده و منتشر خواهد شد.
دکتر داود مهدوی‌زادگان درباره مکان برگزاری همایش گفتند که مراسم همایش ان‌شاءالله در سازمان «سمت»، سالن اجتماعات طبقه هفتم برگزار خواهد شد.
- آیا کشور عراق برنامه‌ای برای میزبانی همایش مشابهی در آینده دارد؟ تمایل دارید با کشورهای دیگر هم، چنین همایش‌هایی را برگزار کنید؟
دکتر داود مهدوی‌زادگان: در سفرهایی که به عراق و روسیه داشتیم، مشاهده کردیم که طرف‌های مقابل علاقه‌مند هستند تا با وضعیت علمی و پژوهشی ایران بیشتر آشنا شوند و زمینه‌های همکاری مشترک را بررسی کنند. این اشتیاق به‌ویژه از سوی دوستان عراقی در وزارت علوم کاملاً مشهود بود. آن‌ها اصرار داشتند که این همایش هر چه زودتر برگزار شود و این موضوع برای ما نیز انگیزه‌ای مضاعف ایجاد کرد تا این رویداد را با جدیت بیشتری برگزار کنیم.
به نظر من، برگزاری همایش‌های مشابه با همکاری سایر کشورها نیز کاملاً امکان‌پذیر است. اگر محتوای این همایش و گزارش آن به کشورهای دیگر منتقل شود، قطعاً آن‌ها نیز علاقه‌مند خواهند شد که در دوره‌های بعدی مشارکت کنند یا حتی میزبانی را بر عهده بگیرند. اگرچه این همایش با همکاری ایران و عراق آغاز شده است، اما می‌توان با مشارکت کشورهای دیگر نیز این مسیر را ادامه داد. از این جهت، ما به آینده این همکاری‌ها بسیار امیدوار هستیم.
- از لحاظ فرهنگی این اتفاق چه تأثیری می‌تواند بین دو کشور ایران و عراق داشته باشد؟
دکتر داود مهدوی‌زادگان: حضرت اباعبدالله الحسین(علیه‌السلام)، به‌عنوان وجه مشترک همه مسلمانان، می‌تواند محور اصلی این همکاری‌ها باشد. وقتی ما بر این نقطه اشتراک تمرکز و در این زمینه فعالیت می‌کنیم، به‌طور طبیعی همکاری‌های مشترک میان دو کشور تحکیم می‌شود و وحدت میان مسلمانان نیز تقویت خواهد شد.
راه و پیام امام حسین(علیه‌السلام) که الهام‌بخش دینداری و آزادگی است، تأثیر عمیقی بر مردم جهان دارد. این پیام می‌تواند در تقویت همبستگی جوامع اسلامی و حرکت به سمت تحقق امت اسلامی نقش مؤثری ایفا کند.
ما امیدواریم که با تکثیر و گسترش این‌گونه همایش‌های علمی بین‌المللی، بتوانیم سهم دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه را در ایجاد همبستگی میان مسلمانان ایفا کنیم. ان‌شاءالله این تلاش‌ها زمینه‌ساز همکاری‌های بیشتر و تقویت روابط فرهنگی و دانشگاهی میان ایران و عراق خواهد بود.
نظر شما :