مراسم گرامیداشت هفته پژوهش و برپایی نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی در«سمت»
به گزارش روابط‌عمومی «سمت»، سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی به مناسب گرامیداشت هفته پژوهش، مراسمی با سخنرانی دکتر داود مهدوی‌زادگان رئیس این سازمان، دکتر علی رضاییان، مدیر گروه مدیریت پیشرفت و فناوری‌های نوین در گام دوم انقلاب اسلامی «سمت» و استاد دانشگاه شهید بهشتی و دکتر علی‌اصغر پورعزت، مدیر گروه حکمرانی دانش‌بنیان «سمت» و رئیس دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران برگزار کرد.
این مراسم روز دوشنبه ۲۷ آذرماه برگزار شد و دکتر صابری معاون پژوهشی، دکتر رضایی معاون اجرایی، دکتر شاه‌حسینی رئیس پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی و دیگر مدیران و اعضای هیئت‌علمی، مدیران و اعضای گروه‌های تخصصی و پژوهشی، کارشناسان گروه‌های تخصصی و پژوهشی و دیگر همکاران سازمان حضور داشتند.
دکتر مهدوی‌زادگان در این برنامه ضمن عرض تسلیت ایام سوگواری حضرت صدیقه کبری(س)، هفتۀ پژوهش را فرصتی برای تأمل در حقیقت، معنا و کارکرد پژوهش دانست. وی در نظر داشتن «مرجعیت علمی» در انجام پژوهش‌های راهبر به سوی این هدف متعالی را ضروری برشمرد و تأکید کرد باید موانع بیرونی و درونی در انجام پژوهش را شناخت. رئیس سازمان «سمت» تولید آگاهی کاذب را از جمله موانع درونی در انجام پژوهش برشمرد و گفت: «نتیجه پژوهش در قالب‌های مختلف از جمله کتاب، مقاله و طرح پژوهشی این است که پژوهشگر به این جمع‌بندی می‌رسد که به آگاهی جدید رسیده است؛ ولی وقتی بررسی دقیق‌تر و بی‌طرفانه‌ای انجام شود مشخص می‌شود این آگاهی حقیقی نبوده و کاذب است.»
دکتر مهدوی‌زادگان در ادامه از «شرق شناسی» ادوارد سعید به عنوان اثری یاد کرد که نویسنده در آن به برخی از مصادیق آگاهی‌های کاذب اشاره می‌کند. وی افزود: «اشتراوس در کتاب «تعقیب آزار» این ادعا را مطرح می‌کند که قُدما به دلیل محدودیت‌هایی که داشتند، مبهم‌گویی داشتند و لذا مقاصد اصلی آنها را باید در میان سطورشان یافت. باید از باورمندان این تلقی پرسید؛ پس چرا جنایاتی را که امروز در فلسطین شاهدیم دانشمندان و صاحبنظران محکوم نمی‌کنند؟ مگر نه اینکه باید آزادانه ابراز نظر داشته باشند؟ امروزه حتی این تلقی وجود داردکه علما و دانشمندان پیشین تفکر انتقادی نداشته‌اند؛ اگر این ادعا را صحیح بدانیم پس انقلاب‌های شکل‌گرفته را که اتفاقاً دانشمندان و صاحبنظران در آنها نقش پررنگی داشته‌اند چگونه تحلیل می‌کنند؟»
رئیس سازمان «سمت» در ادامه، عدم مراجعه به نصوص و متون اصلی دینی را از دیگر آفت‌ها و عوامل ایجادکنندۀ آگاهی کاذب معرفی کرد و افزود کسی مانند مرحوم حمید عنایت در مقاله‌ای که با موضوع ولایت فقیه نوشت، به منابع دست‌اول و متون دینی مراجعه کرد، حال آنکه امروز بسیاری افراد که خود را پژوهشگر می‌نامند با مراجعه به منابع دست چندم، حرفی می‌زنند و سپس ادعا می‌کنند نظرشان انتهای غور و جستجوی علمی است.
رئیس سازمان در پایان تأکید کرد مراقبت در فکر و متن یک کار پژوهشی لازم و ضروری است تا در نتیجۀ آن از آگاهی کاذب فاصله گرفته شود.
دکتر علی رضاییان، مدیر گروه مدیریت پیشرفت و فناوری‌های نوین در گام دوم انقلاب اسلامی «سمت» و استاد دانشگاه شهید بهشتی، در سخنان خود به تعریف مرجعیت علمی پرداخت و گفت: «مرجعیت علمی به اعتبار، قدرت، نفوذ و قابلیت تأثیرگذاری یک منبع در حوزۀ علمی اشاره دارد.» این استاد دانشگاه عوامل شکل‌دهندۀ مرجعیت علمی را در شش محور خُبرگی و تجربه، مقاله‌های علمی، ارجاع‌ها و منبع‌های مرجع، کتاب‌ها، سازمان‌های پژوهشی و مؤسسه‌های دانشگاهی و اجماع نخبگانی برشمرد و هر کدام را توضیح داد. در ادامه افزود: «مرجعیت علمی ایستا نبوده و نیست و می‌تواند طی زمان تکامل یابد. همچنین شواهد جدید علمی، پیشرفت‌ها در روش‌های پژوهشی و ارزیابی انتقادی دانش موجود، می‌تواند مرجعیت علمی ایجاد شده را به چالش بکشاند و به تغییر پارادایم در شناخت علمی منجر شود.»
دکتر رضاییان با استناد به بیانات مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی)، مرجعیت علمی را مورد اهتمام ایشان معرفی کرد و افزود: «به گفته مقام معظم رهبری، مرجعیت علمی زمانی حاصل می‌شود که هر کس به یک پیشرفت علمی احتیاج داشت، ناچار باشد زبان فارسی یاد بگیرد. بی‌شک در سایه مرجعیت علمی، نظام اسلامی می‌تواند به یکی از مهمترین هدف‌های ترسیمی خود که همان صدور انقلاب به سراسر جهان بوده است، نایل آید.» وی در ادامه به ترسیم وظایف دانشگاه از منظر مقام معظم رهبری پرداخت.
دکتر رضاییان، در بخش پایانی سخنان خود راه‌های هفتگانه کسب مرجعیت علمی کشور را اینچنین برشمرد: «۱- سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه؛ ۲- ارتقاء آموزش عالی کشور؛ ۳- ایجاد سیاست‌های پژوهشی و تشویقی؛ ۴- ارتباطات بین‌المللی؛ ۵- ترویج فرهنگ علمی؛ ۶- توسعه همکاری صنعت و دانشگاه؛ ۷- ایجاد محیط خلاقیت و نوآوری»
سخنران پایانی این مراسم دکتر علی‌اصغر پورعزت، مدیر گروه حکمرانی دانش‌بنیان «سمت» و رئیس دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران بود. ایشان در بیان آسیب‌ها و ابتذال‌های رایج در بازار کتب درسی گفت: «در تشدید جریان رسمی کتاب‌نویسی و کتاب‌سازی، خطر بزرگ تباه‌نوشته‌ها افزایش یافته و موجب انباشتن کاغذ یا مانیتور کتاب‌خوان، با مباحث ناپخته، پرغلط، آشفته و مغشوش شده است. در روزگار ما، به‌ویژه با رواج بدعت برش و چسب، امکان کتاب‌سازی در یک روز یا کمتر وجود دارد!» این استاد دانشگاه در ادامه به متمایزسازی نوشته‌ها در سلسله‌مراتبی از سادگی تا مهارت‌طلبی عالی پرداخت و در بیست‌ودو سطح به بیان انواع نوشته‌ها پرداخت. وی در تبیین دو گونه «ترجمه و تألیف» و «تألیف و ترجمه» گفت: «ترجمه و تالیف، حالتی است که کتابی برای ترجمه انتخاب می‌شود، اما به دلیل ملاحظات ویژه‌ای که صاحب اثر در نظر دارد، مباحث آن با ملاحظات و نوشته‌های صاحب اثر، تکمیل می‌شوند. متاسفانه بسیاری از مقاله‌ها یا کتاب‌هایی که در جامعه علمی با ادعای اثر بدیع منتشر می‌شوند، در واقع نوعی ترجمه و تألیف‌اند. تألیف و ترجمه حالتی است که نویسنده آگاهانه و صادقانه، آراء و اندیشه‌های خود را با پاراگراف‌ها یا بخش‌هایی از نوشته‌های جمع‌آوری‌شده و ترجمه‌شده از نویسندگان دیگر تکمیل می‌کند. متأسفانه گاهی این‌گونه نوشته‌ها نیز به نام تألیف، به بازار کتاب‌های علمی عرضه می‌شوند. تألیف نامیدن این‌گونه کتاب‌ها چندان روا نیست و احتمالا ناشی از خودکم‌بینی روانی است؛ هرچند بی‌بهره از ملاحظات و دیدگاه‌های شخصی صاحب اثر نیستند.»
دکتر پورعزت، عالی‌ترین سطح نگارش را شامل آثار بدیع دوران‌ساز دانست و گفت: «حالتی که نویسنده هنرمند، به روایت‌گری خلاق خویش برای تحول ادبی و علمی همّت می‌گمارد و تراویده‌های ذهن خویش را با تدبیر اصلاحات فرانَسلی و دوران‌ساز، به صورتی خلاق و ابداع‌گرانه، در قالبی ماندگار تدوین کرده، به ساحتی فراعصری و فرانَسلی عرضه می‌دارد.» وی به عنوان نمونه، از «تفسیر المیزان» اثر بدیع علامه سید محمدحسین طباطبایی به عنوان مصداق این سطح از آثار معرفی کرد. همچنین از آثار شعرای بزرگ پارسی زبان چون، «شاهنامه فردوسی» یا «دیوان حافظ» یا «مثنوی معنوی» در قالب نظم یاد کرد.
این مؤلف «سمت» در پایان سخنانش گفت: «همان‌طور که ملاحظه می‌شود، هرچه از سطوح پایین نگارش، به سطوح بالاتر نزدیک می‌شویم،
بر مراتب ابراز وجود، آفرینش گری خلاق و ابداع‌گری در تدوین و نگارش آثار علمی و ادبی، افزوده می‌گردد.» وی به عنوان هشدار پایانی گفت: «جامعه علمی و دانشگاهی امروز ما به شدت آسیب‌خورده جریان متداول‌شده تباه‌نگاری‌های معاصر است. بنا براین، باید تلاش کرد تا با تدوین شاخص‌های سالم نقد مستمر و ارزشیابی و رتبه‌بندی مداوم، تباه‌نگاران مهار شوند و تصنیف‌گران آثار ارزنده، تشویق یا تقویت گردند.»
در پایان، مراسم تقدیر از پژوهشگران شایسته تقدیر «سمت» انجام و لوح‌های س‍پاس به دکتر مهرداد رایجیان، دکتر عبدالرسول فروتن، دکتر عبداله عابدینی اهدا شد.
همچنین شرکت‌کنندگان در این مراسم از نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی «سمت» که در سالن جلسات برپا شده بود، بازدید کردند.
نظر شما :