نشست «بازمفهوم‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای و چالش‌های پیش رو» در «سمت» برگزار شد
حمیدرضا خادمی رئیس پژوهشکده تحقیق و توسعه «سمت»، در ابتدای نشست به ارائه توضیحاتی درباره سلسله نشست‌های بحث‌های میان‌رشته‌ای در سازمان «سمت» پرداخت و این مباحث را از ضرورت‌های علوم انسانی در جوامع دانشگاهی امروز برشمرد.
وی تصریح کرد که این سلسه نشست‌ها در سازمان «سمت»، به صورت تخصصی و با اساتید برجسته مطالعات میان‌رشته‌ای، برگزار خواهد شد که نخستین نشست آن با عنوان «بارمفهوم‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای و چالش‌های پیش رو» با سخنرانی «علی خورسندی طاسکوه» برگزار می‌شود.
علی خورسندی طاسکوه عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، سخنران این نشست، در ابتدای سخنان خود بیان داشت که: «ایده میان‌رشته‌ای در ایران، خوب فهم و اجرا نشده است. برای مثال از عبارت رشته میان‌رشته‌ای استفاده می‌شود، که خود تناقض است! سوء تعبیری از این ترمینولوژی در ایران وجود دارد. ما گرفتار یکسری رشته بازار در حوزه میان‌رشته‌ای شده‌ایم و این نقض غرض جریان تکامل علم است. رشته‌های بسیاری وجود دارند که خود استاندارد رشته ندارند، ولی نزدیک به 15 گرایش برای‌شان تولید شده است. سازمان ناظری مانند «سمت»، می‌تواند به لحاظ تولید دانش در این زمینه کمک بسیاری کند. ما در این زمینه نیاز به تجربه زیسته در حوزه‌های مختلف داریم».
وی در تعریف میان‌رشتگی، گفت: «میان‌رشتگی فرآیندی است برنامه‌ریزی شده، تلفیقی (از دانش‌ها، تجارب، مهارت‌ها و روش‌ها)، که موضوع آن پیچیده و چندوجهی است، که هدفش مسئله‌شناسی و مسئله‌گشایی است. میان‌رشته‌ای در مسئله واقعاً جدی است و فانتزی نیست؛ باید برای آن پلن و پروتکل داشت. میان‌رشتگی واژه‌ای سهل‌الفهم، ولی فعالیتی صعب‌الحصول است».
خورسندی افزود: «یک پژوهش میان‌رشته‌ای، زمانی اصالت دارد که واقعاً کاربردی، سودمند و روشمند باشد. اساس میان‌رشتگی در فرآیند است و اساس آن در کلاس درس یا یادگیری تیمی اتفاق می‌افتد. میان رشتگی معطوف به عمل است. در فرآیندها باید میان‌رشته‌نگر باشیم، نه اینکه مدام رشته‌های میان‌رشته‌ای تولید کنیم! ایجاد رشته یا گرایش‌های میان‌رشته‌ای، هدف نیست و اصلاً مفید هم نیست. در واقع، ایجاد ساختار سازمان‌یافته جدید آموزش به نام رشته میان‌رشته‌ای، الزماً فعالیت میان‌رشته‌ای نیست».
این استاد دانشگاه، با اشاره به اهمیت پژوهش‌های میان‌رشته‌ای، بیان داشت: «این پژوهش‌ها از چنان اهمیتی برخوردار شده‌اند که ارزش سیاست‌گذاری تمدنی پیدا کرده‌اند. مسئله مشترک، زبان و فهم مشترک، اصل بنیادین در پژوهش‌های میان‌رشته‌ای است. در مطالعات میان‌رشته‌ای، باید ابتدا مسئله‌شناسی و مسئله‌یابی کنیم؛ مسئله برای ما واضح نیست، ولی می‌دانیم معضلی وجود دارد که باید حل شود. این فاز، فاز نخست و کلیدی در پژوهش‌هاست که مسئله‌شناسی در آن صورت می‌گیرد و مستلزم حضور متخصصان چندین رشته اصلی و مرتبط با موضوع است».
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، در پایان به بررسی مراحل طراحی پژوهش‌های میان‌رشته‌ای و مهارت‌های پژوهشگران میان‌رشته‌ای پرداخت و به پرسش‌های حاضران در جلسه، پاسخ داد.
نظر شما :