نشست نظم جدید جهانی در «سمت»

به گزارش روابط‌عمومی «سمت»، این نشست با هماهنگی کانون بسیج اساتید «سازمان مطالعه و تدوین» و با دعوت از دکتر فواد ایزدی عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران برگزار شد.
دکتر ایزدی در این نشست به تشریح ابعاد مختلف نظم جدید جهانی پرداخت.

ایزدی یادآور شد: بحث نظم جدید جهانی بحثی است که در ماه‌های گذشته از آن زیاد سخن به میان می‌آید مخصوصاً بعد از حمله روسیه به اکراین این سؤال مطرح است که دنیا به چه سمتی می‌رود؟ بسیاری از کارشناسان این حوزه زمانی که بحث حمله روسیه به اوکراین مطرح شد باور نمی‌کردند روسیه حمله نظامی کند که حمله کرد و چند ماه هم از این حمله گذشته است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: بعد از جنگ جهانی دوم تا 1990 میلادی دنیا دوقطبی خوانده می‌شد که یک قطب شوروی و یک قطب آمریکا بود و زمانی که شوروی فروپاشید برخی در دنیا به این نتیجه رسیدند که یک دنیای تک‌قطبی خواهیم داشت و آن مزاحمت‌هایی که شوروی و بلوک شرق برای سیستم سرمایه‌داری و لیبرالیسم در غرب درست می‌کردند دیگر وجود نخواهد داشت. این افراد همچنین اعتقاد داشتند باتوجه‌به سلطهٔ خوبی که امریکا و کشورهای غربی در حوزه اقتصاد، فرهنگ و سیاست دارند دیگر به پایان تاریخ رسیده‌ایم.

 ایزدی درباره تجدیدنظر نظریه‌پردازانی که جهان را تک‌قطبی شده و در اختیار آمریکا می‌دیدند به نظر فرانسیس فوکویاما و تجدیدنظر جدیدش اشاره کرد و گفت: جمله معروف فرانسیس فوکویاما در کتاب پایان تاریخش این است که دیگر چیز دیگری نیست و آن تقابل بین تفکر کمونیستی و لیبرال دموکراسی تمام شده است و از این به بعد نیازی به نوشتن تاریخ به آن معنا نیست چون تاریخ تمام شد چرا که دیگر تقابل و درگیری در دنیا نخواهد بود که البته ایشان و خیلی‌های دیگر که این حرف‌ها را می‌زدند نظرشان را عوض کردند و حتی فوکویاما در مقاله‌ای پیرامون آمریکا از پوسیدگی ریشه آمریکا صحبت کرد.

ممکن است عده‌ای بگویند فوکویاما افراط و تفریطش زیاد است از آن طرف می‌گفت تاریخ تمام شد از طرفی دیگر می‌گوید آمریکا رفتنی است به‌هر‌حال عده‌ای این نقد را به او دارند اما عرض بنده این است که افرادی که آن‌گونه فکر می‌کردند امروز حرف‌های متفاوتی می‌زنند.

ایزدی افزود: نظم دوقطبی جهان ۴۵ سال عمر کرد و بعد از فروپاشی شوروی تمام شد و بعد از آن بین کارشناسان اختلاف‌نظر به وجود آمد که ما یک نظم تک‌قطبی آمریکایی داشتیم یا نه؟ عده‌ای معتقدند که داشتیم و بعضی معتقدند که نظم تک‌قطبی آمریکا تشکیل نشد. بسیاری از کارشناسانی که به شکل‌گیری نظم تک‌قطبی باور دارند معتقد هستند این نظم تا سال 2007- 2008 میلادی ادامه پیدا کرده و بعد از بحران اقتصادی آمریکا چالش‌های جدی در آن نظم ایجاد شده است.
 پیش از بحران اقتصادی آمریکایی‌ها سال 2003 به عراق حمله کردند که در نهایت معلوم شد آنجا هم نمی‌توانند مدیریت کنند.
 بنابراین افرادی که معتقدند نظم تک‌قطبی با محوریت آمریکا شکل گرفت باور دارند این نظم ۱۷-۱۸ سال بیشتر دوام نداشت.
حالا سؤالی که ما باید به آن پاسخ بدهیم و با پاسخ‌دادن به آن بدانیم جهان آینده به چه سمتی می‌رود این است که چرا نظم دوقطبی ۴۵ سال طول کشید و نظم تک‌قطبی ۱۷-۱۸ سال؟
ایزدی در پاسخ به این سؤال که چرا نظم تک‌قطبی با محوریت آمریکا در یک بازه زمانی نسبتاً کوتاه دچار چالش شده است به تشریح چند عامل از جمله شکست سیاست جهانی‌سازی و ظهور قدرت‌های نوظهور مانند چین پرداخت.