کتاب «احکام کسب و کار» منتشر شد
کتاب حاضر برای دانشجویان رشتۀ مدیریت در مقطع کارشناسی و برای دانشجویان رشتۀ مدیریت دولتی، مدیریت صنعتی و MBA در مقطع کارشناسی ارشد به‌عنوان منبع اصلی درس «احکام کسبوکار» تدوین شده است. امید است علاوه بر جامعۀ دانشگاهی، سایر علاقه‌مندان نیز از آن بهره‌مند شوند.
در پیشگفتار این کتاب آمده است: «کار تنها برای داشتن استقلال مالی، رهایی از فقر و تنگدستی یا برخورداری‌های مادی و حیاتی اهمیت ندارد، بلکه کارکردها و نقش‌های بسیار مهمی دارد. گرچه تأمین نیازهای اولیه زندگی و حفظ آبرو بسیار مهم است، اما نقش روان‌شناختی کار در حفظ شخصیت انسان و کارکردهای تربیتی و فرهنگی، اجتماعی، و سیاسی آن اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد؛ برای مثال تأثیر کار بر بالا بردن عزت نفسِ انسان و این‌که در درونش حس احترام و ارزشمندی کند و برای خودش شخصیت قائل شود، حائز توجه است؛ زیرا این احساس‌های متعالی سبب می‌شوند انسان به هر کار پستی تن ندهد و افکارش اسیر هوس‌های آلوده نشود. کار به انسان، انسجام فکری، انضباط و هدفمندی می‌بخشد که سبب پیروزی و سربلندی او می‌شود.»
در جایی دیگر اشاره شده است: «پیامبر صلی‌الله علیه و آله و سلم فرمود: «کسب روزى حلال بر هر مرد و زن مسلمان واجب است: طَلَبُ الْحَلاَلِ فَرِیضَةٌ عَلَى کُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَةٍ» (شعیری، 1363: 139).
از این سخن این‌گونه استنباط می‌شود که کسبوکار، تکلیف شرعی و دینی است و تحقق مسلمانی در نهاد انسان منوط به کار است. شخصی از پیامبر اکرم پرسید: «کدام کسب انسان پاکیزهتر است؟ فرمود: آن‌که انسان با دست خود کسبوکار کند: عمل الرّجل بیده» (نوری، 1408ق، ج 13: 24، ح 14634). و آن حضرت فرمودند: «هر که با دسترنج حلال خود زندگی کند، خداوند درهای بهشت را بر او می‌گشاید تا از هر دری مایل باشد وارد بهشت شود: مَنْ أَکَلَ مِنْ کَدِّ یَدِهِ حَلاَلاً فُتِحَ لَهُ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ یَدْخُلُ مِنْ أَیِّهَا شَاءَ» (شعیری، 1363: 139).
به این ترتیب کسبوکار به‌عنوان فعالیتی تکاملی و ارتقایی مهم در نظام آفرینش و شریعت اسلام مطرح است و به‌سادگی نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد. درست به همین لحاظ پیامبر صلی‌الله علیه و آله و سلّم و ائمه علیهم‌السلام با تبیین قوانین الهی، شیوه‌های درست کسبوکار را تشریح کردهاند. اهمیت این قوانین کسبوکار، به دلیل تأثیرگذاری مطلوب آن در نظام حیات بشری است؛ به این معنا که رعایت دقیق آن‌ها به بهبود شرایط بازار و رونق تجارت و کسبوکار منجر می‌شود و از آسیب‌هایی که به‌طور معمول پیشِ روی فعالان عرصه بازرگانی و کسبوکار گسترده شده است، پیشگیری می‌کند. هرگونه بی‌توجهی به دستورالعمل‌هایی که به‌عنوان احکام کسبوکار در اسلام مطرح شده، ممکن است علاوه بر برهم زدن روند کسبوکار و تجارتِ عدالت‌محور، تأثیرات ویرانگر روان‌شناختی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برجای بگذارد که نه‌تنها سود تاجران و بازرگانان را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد، بلکه اجتماع و کیان خانواده‌ها را نیز به خطر انداخته، موجب تباهی و فسادِ همه‌گیر و سرانجام، زیان انسان در حیات ابدی خواهد شد.»
در جایی دیگر از قول شیخ صدوق بیان شده که رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله وسلّم فرمود: «هر کس خریدوفروش مىکند باید پنج امر را در نظر بگیرد و مواظب باشد تا به وبال آن مبتلا نگردد و إلّا نه بخرد و نه بفروشد؛ ربا، سوگند، پنهان کردن عیب کالا، ستودن کالا هنگام فروش، و پست کردن کالا هنگام خرید» (صدوق، 1367، ج 4: 261، حدیث 3727).
همچنین امیرالمؤمنین علیه‌السلام در ایّام خلافت در کوفه هر روز اوّل صبح به بازار مىرفت و گذر به گذر سرکشى مىکرد و تازیانهاى همراه داشت که داراى دو سر بود و به آن سبیبه مىگفتند، و بر سر هر رهگذرى مىایستاد و فریاد مىزد اى جماعت تجّار قبل از هر چیز از خداوند طلب خیر کنید، و برکت را در سهل‌المعامله بودن جویید، و با روى خوش و زبان نرم و حسن خلق با مشتریان و مراجعهکنندگان روبه‌رو شوید، خود را با بردبارى بیارایید و از ستم دورى کنید، با مظلومان انصاف داشته باشید (یعنى خود را به‌جای آنان تصور کنید) و به ربا نزدیک نشوید، کیل و وزن را ایفاء کنید (یعنى تمام و کامل بدهید) و حقّ کسى را کم نداده، در زمین فساد راه نیندازید (صدوق، 1367، ج 4: 261، حدیث 3726).
در پشت جلد این کتاب نیز آمده است: «شناخت مسائل و احکام شعری کسبوکار از مهم‌ترین موضوعات کاربردی برای کارآفرینان و صاحبان مشاغل و حرف است. در جوامع اسلامی، کسبوکار به عنوان فعالیتی تکاملی و ارتقایی مهم در نظام آفرینش مطرح است. نویسندگان پس از ارائه مفاهیم به تبیین احکام کسبوکار و بررسی ابعاد معاملات و تجارت در اندیشه فقهی- حقوقی پرداخته‌اند و همواره بر مسائل و نیازهای روز و عمومی جامعه به‌ویژه جوانان تاکید کردهاند. مطالعه این کتاب علاوه بر دانشجویان به مدیران و کارآفرینان نیز توصیه می‌شود.»
نظر شما :