به اعتقاد استاد مطهری، فلسفه از دانشهایی است که تصور مسائل آن غالباً مشکل‌تر از اثبات آنهاست، بر خلاف مثلاً هندسه اقلیدسی که اثبات مسائل آن مشکل‌تر از تصور آنهاست. استاد مطهری، بر اساس این اعتقاد، از کسانی است که تصویر مسائل فلسفی را مهم می‌شمارد و آنها را به خوبی توضیح می‌دهد. به علاوه، او در هنگام توضیح استدلال نیز غالباً مقدمات استدلال را تفکیک می‌کند و در صورت لزوم هر یک را جداگانه و مشروح بررسی می‌کند. در یک کلام او تقریری روان و مشروح و روشی نسبتاً تحلیلی دارد که برای کسانی که می‌خواهند فلسفه را آغاز کنند مفید است، با وجود این هیچ یک از کتابهای فلسفی استاد کتاب درسی نیست. از این رو، نگارنده بر آن شد که از مجموعه آثار فلسفی استاد، کتابی درسی به نام فلسفه مقدماتی تهیه کند تا دوستداران فلسفه بتوانند فراگیری فلسفه اسلامی را با کتابی با زبان فارسی و با نگارشی روان و با تقریری مشروح و نسبتاً تحلیلی از استادی خبره آغاز کنند. متن این کتاب جز در مواردی اندک، که در پانوشت بدان اشاره شده است، تقریر استاد مطهری است، با این تفاوت که عبارات از سبک گفتاری به نوشتاری تبدیل، و موارد تکراری حذف گردیده و در مواردی نیز در تقدم و تأخر مطالب تصرف شده است. افزون بر این، تبویب و تنظیم مباحث از گردآورنده است. این کتاب یک دوره فشرده فلسفه است شامل امور عامه، الهیات، و طبیعیات که در چهل فصل تنظیم شده است.