هنگامی که پرتو درخشان آیین مقدس اسلام، سراسر جهان را روشن ساخت و مسلمانان و جویندگان حقیقت و کمال انسانی را از دانش و معرفت سیراب کرد، همگان را بر انگیخت که از جوانب و جنبه‌های گوناگون، در باب توحید و شناخت حق و راههای وصول به حقیقت مطلق و غایت و نهایت وجود بیندیشد و با مدد از حق تعالی و قرآن کریم و احادیث و سیرت نبوی و پیشوایان دین و اندیشه عالی و سیر و سلوک و طریق معرفت را رشد داده و آن را به صورت مکتبی بزرگ در آوردند و شیوه حرکت به سوی تعالی و کمال انسانیت را آموختند. این اندیشه تابناک و این سیر و سلوک، یک مکتب فکری و علمی را به وجود آورد که آن را عرفان نامیدند و راه و رسم و طریقت را تصوف نام نهادند.کتاب «مقدمه‌ای بر مبانی عرفان و تصوّف»، روایتی است مختصر از مبادی و اصول عرفان و تصوف که شرح کوتاهی از زندگی، اندیشه، احوال و اقوال صوفیان و عارفان بزرگ از آغاز تا قرن نهم به همراه آن آمده است. شرح برخی اصطلاحات مهم صوفیه و معرفی فرقه‌های معروف تصوّف، رموز عرفانی و عشق عرفانی در ادبیات فارسی از دیگر موضوعات این کتاب است. کتاب شامل فهرست نام اشخاص، جایها، خاندانها، طوایف، فرقه‌ها، نام کتابها و کتاب‌شناسی عرفان و تصوّف است.